De zon schijnt terwijl ik dit schrijf, we verwachten het eerste mooie lenteweekend van 2020. En toch is het onwezenlijk. In andere omstandigheden waren we nu met het gezin naar onze yurt in de bossen op de Franse grens. Genieten van de zon, het meer, de natuur die ontluikt. Het water is nog koud, we bouwen een vuur, worden wakker met de eerste zonnestralen en de vogels die fluiten. Niks zou anders lijken. Alleen staan we nu laat op, waarom ook niet, de tuin is het verst dat we gaan vandaag en gelukkig hebben we die.
De corona lock-down duurt nu 3 weken, we beginnen aan de 4de week. Misschien zijn we in de helft van de lock-down. Het begint lang te duren. We krijgen onderhand een nieuw normaal, een mens past zich snel aan. De meeste mensen die bij mij komen zijn ok. Enkelen ondervinden angst en soms wat paniek, vaak zijn het vroegere situaties van scherpe onveiligheid die nu getriggerd worden.
Waar we wel allemaal wat last van hebben, is dat vervelende gevoelens iets scherper worden, de onzekerheid doet vragen stellen nu, financieel worden velen van ons getroffen, er wordt harder gewerkt, de videocalls de ene na de ander zonder ophouden een hele dag, het is zeker geen vakantiegevoel. Onzekerheid, geen vat op de situatie, relaties thuis die opspelen, depressie die kan aanscherpen, overlevingspatronen van in het werk en doen schieten die minder werken, sporten kan niet meer, uitgaan ook niet. Echte connectie valt weg en de functie die we de ander vaak geven om de erkenning die we onszelf niet geven maar zoeken in de blik van de ander kan ook niet echt.
We worden dus iets harder met onszelf geconfronteerd en gespiegeld in de relaties met ons gezin.
Hoe blijven we onverstoorbaar onder deze periode ?
Observeer en lijst je gedachten, emoties en lichamelijke sensaties
Neem een blad papier en schrijf Corona in het midden. Er rond maak je drie blokken: gedachten, lichamelijke sensaties, emoties. Schrijf op wat je gedachten (“ik weet niet hoe ik dit nog lang volhoud”), sensaties (maagkramp, opgetrokken schouders, kaken klemmen, …) en emoties (angst, neerslachtig, geïrriteerd, …) zijn. Zet het op papier en buiten jezelf zodat het niet steeds blijft rondmalen. Hieronder enkele tips om er dan mee om te gaan. Ik bespreek hier eerste hulp tips bij (1) een algemeen gevoel van onrust, (2) angst en (3) depressie. Het zijn eerste hulp tips, die nu kunnen helpen, en ook in andere omstandigheden rust kunnen brengen. De grondoorzaak zal hiermee niet weggehaald zijn, maar dat kan later. In deze blog lees je de tips rond een algemene onzekerheid, onrust. Blijf volgen voor de eerste hulp tips rond angst en depressie, die komen er in volgende blogs aan.
De eerste hulp hieronder geldt in geval niemand dierbaar rond je ziek geworden is, of overleden. Indien je spijtig genoeg in dat geval bent, twijfel niet om uit te reiken en hulp te zoeken in deze zware situatie. Hier moet je niet alleen door.
Onzekerheid, onrust, geconfronteerd met mezelf - eerste hulp tips
Gedachten
“Ik moet de beste versie van mezelf neerzetten”, “Ik moet mezelf herdefiniëren”, “Als ik nu niet, …” “Waarom kan ik nu niet …”, “Er is niks om naar uit te zien”, “Ik kan niets doen”, “Waarom kan ik tegen niks” …
We zitten iets vaker op sociale media nu, waar mensen (alleen) het beste beeld van zichzelf voorzetten en niet noodzakelijk ook hun diepmenselijke momenten.We zetten onszelf een druk om nu te leren, de goede ouder te zijn, de stapel boeken te lezen, de kelder uit te kuisen. Een druk die groter is dan we nu aankunnen. Deze gedachten creëren een onrust, een onzekerheid. Onder de druk van de huidige immobiliteit, het gevoel van onveiligheid, onvoorspelbaarheid, onzekerheid neem je nu geen goede beslissingen, kan je nu niet goed leren, word je nu inderdaad geconfronteerd met jezelf en zijn het moeilijker tijden waarin alles verscherpt wordt.
Laat de onrust zijn, er komen betere tijden, werk nu vooral op je onverstoorbaarheid met deze moeilijke gedachten, zonder noodzakelijk al antwoorden te formuleren.
Eerste hulp om je onverstoorbaarheid terug te krijgen
Zet je gedachten op papier, dit laat toe je er minder mee te identificeren, ze meer vanop een afstand te zien. Vaak door ze aan jezelf toe te geven, ga je ze minder als absoluut zien, ga je meer nuance willen geven. Herhaal de gedachte voor jezelf met “en dat is ok” of “en dan”, of met een ? ipv het ! dat er nu staat. “Ik kan dit niet” wordt “ik kan dit niet, en dat is ok”, “ik kan dit niet, en dan ?”, “ik kan dit niet ?” Observeer hoe de inhoud verandert hierdoor.
Wat denken al de anderen … en wat denk ik ? Na alles wat je leest, hoort, wat is je eigen opinie over dit alles ? Wat denk jij ? Formuleer je eigen opinie, wat je echt denkt en blijf bij jezelf. Je hebt recht op je eigen waarheid.
Wees voor jezelf je beste vriend(in), een persoon die je normaal bewondert en advies aan zou willen vragen, jezelf binnen 10jaar. Welk advies geven zij ? Op deze manier neem je afstand van je automatische reacties en wordt je wijzer en rustiger.
Uiteraard is het belangrijk om te focussen op het positieve. Je zou de vraag kunnen stellen, wat is nog goed aan deze situatie, wat zal niks straks missen ? Maak er een familiegesprek van of een gesprek met vrienden, dat leidt tot connectie en het delen van ervaringen zodat je je minder geïsoleerd voelt met je vragen.
Uiteraard is het belangrijk om te focussen op het positieve … met mate. De negatieve gedachten kloppen aan je deur, hoe meer je ze wegduwt hoe harder ze kloppen. Wat is de intentie van de gedachte, op welke incoherentie wijst hij, kun je ermee in dialoog gaan eerder dan ze te proberen “numben” of alleen weg positiviseren. Geef jezelf een vast moment met me-time om even naar je gedachten te kijken, wat op te schrijven maar laat het je niet de hele dag bezig houden.
Kaas met gaten. Ja het is uiteraard zo dat alles wat in het verleden je veerkracht wegnam nu extra getriggerd wordt. En je bent meer dan “gaten”, focus op de “kaas”, wat je door moeilijkheden geloodst heeft totnogtoe, je sterker gemaakt heeft. Daar kun je vandaag op terugvallen.
Uit de twijfels en gedachten, ga in connectie. De kracht van een stem, het zien van een gezicht, de (virtuele) knuffel van een ander en het comfort dat dat geeft. Het is noodzakelijk om gezien te worden door anderen. Isoleer jezelf niet met je gedachten maar reik uit, bespreek, vind (h)erkenning bij anderen.
Dedramatiseer en relativeer. Je hebt een thuis, de zon schijnt, er is voldoende te eten, je hebt je gezin dichtbij je, dit gaat wel over en dan kijken we ernaar terug en verwonderen we ons straks over onze reacties.
Lichamelijke sensaties
Let eens op de spieren in je gezicht, zijn je kaken geklemd, is er spanning in je schouders, duw je je heupen vooruit, is je borstkas in elkaar gezakt, je adem oppervlakkig, … ?
Eerste hulp om je onverstoorbaarheid terug te krijgen
“Betrap” jezelf op deze sensaties doorheen de dag. Ontspan je gezichtsspieren, laat je schouders een millimeter zakken, laat je onderkaak een fractie naar beneden zakken, recht je rug en start die beweging heel bewust vanuit je onderrug, duw je borstkas voorzichtig een fractie naar voren, start je ademhaling vanuit je middenrif, net onder de longen, adem iets langer uit dan in. Deze bewegingen en veranderingen in houding brengen automatisch een iets gewijzigd gevoel met zich mee, merk je het subtiele verschil ? Creëer de reflex iedere keer dat je naar het toilet gaat, naar je GSM zou grijpen, voor/na het eten, … om jezelf te “betrappen”.
Speel, lach, plaag. Zoek het gevoel van vitaliteit en levendigheid. Speel verstoppertje, kietel, bouw terug spelletjes samen in, start een kaart-toernooi, … Als je alleen bent, zoek een komedie op, teken, dans op muziek, lach.
Knuffel, een partner als je kan, kinderen, een huisdier. Let op je lichamelijke sensatie, hoe die tot wijzigt moment bij moment. Als je alleen bent en die knuffel moeilijker is, beeld je er één in. Een knuffel visualiseren is voor je brein hetzelfde als er een krijgen, je brein maakt geen verschil tussen beelden en werkelijkheid. Observeer het gevoel dat je vanbinnen krijgt wanneer je je een knuffel inbeeldt. Wanneer je je de blik inbeeldt van iemand die het goed voor heeft met je. Smeer jezelf in met een lekker ruikende zalf of olie, neem een warm bad, grijp een kussen vast, bedek je met 3 dekens. Zoek aanraking.
Zoek de kaas op in de kaas met gaten. Je kunt je focus van de slechte gevoelens weghalen door te focussen op een plaats waar je letterlijk niets voelt. De binnenkant van je onderarm, je oorlel, je knie, … Focus op het feit hoe je daar niets voelt en observeer of het gevoel van niets voelen groter wordt en je tot rust brengt.
Zoek net de gaten op in de kaas. Waar voel je vooral een sensatie van gespannen zijn ? Focus bvb op je kaak die klemt. Wanneer je dat doet, hoe verandert het gevoel van moment tot moment ? We zijn levende wezens en alles verandert continu, de gedachte nu kan ik niet vasthouden en is al veranderd naar de volgende gedachte, hoe het licht binnen schijnt verandert, geluiden veranderen, innerlijke sensaties veranderen ook voortdurend. Observeer hoe de dingen vanzelf evolueren wanneer je erop focust.
Emoties
Verveeld, gespannen, geïrriteerd, onrustig, onzeker, wat angstig, lusteloos, eenzaam, energieloos, … We doen ons goed voor, en toch knaagt nu na 3 weken de onzekerheid, waarin alle vooruitzicht en controle weg is. Misschien komen daar financiële zorgen bovenop. De immobiliteit helpt niet, we verliezen ook elk gevoel van tijd en structuur, alles lijkt langer te duren, hoe krijg ik het anders geklaard ?
Eerste hulp om je onverstoorbaarheid terug te krijgen
Vervang de “ik ben … “ gedachte door “nu voel ik me …, en dat is ok”. Observeer hoe de emotie verandert moment per moment wanneer je dat zegt.
Maak een mentale “kalender”: iedere keer net voor het eten, 3x per dag, op andere vaste momenten: hoe voel ik me nu, nu ?
Zorg voor structuur in de dag, in de week. Structuur brengt terug een begin, midden en einde en gaat het gevoel van eindeloosheid tegen. Structuur brengt ook terug controle in een context waarin het lijkt alsof de controle verloren is.
Zorg voor dingen om naar uit te kijken. De immobiliteit zorgt voor energie die vast gaat zitten. Door ons stress brein willen we net gaan vechten, vluchten nu bij het gevoel niet meer te kunnen doen wat we zelf willen. Draai de vlucht- en vecht-energie om in een energie die je terug in controle brengt, dingen doet doen die je plezier en welbehagen geven. Dingen om naar uit te zien, een telefoontje per dag ingepland, een partijtje voetbal in de tuin, een vuur aansteken, een spelletjes-moment, samen in de zetel lekker een goede film kijken met popcorn vanavond, …
Speel dus, breng ook lichtere emoties binnen, zorg voor je eigen welbehagen, plan iets elke dag dat je goed doet voelen
Claim je me-time en me-space. Iedereen binnen het gezin heeft recht op een eigen plek en een eigen moment. Wanneer je in die kamer zit, of in die zetel als je een kleiner appartementje hebt, dan wil je graag even alleen gelaten worden. Er wordt je niks gevraagd, er wordt niets verwacht op dat moment.
“When despair for the world grows in me
and I wake in the night at the least sound
in fear of what my life and my children’s lives may be,
I go and lie down where the wood drake
rests in his beauty on the water, and the great heron feeds.
I come into the peace of wild things
who do not tax their lives with forethought
of grief. I come into the presence of still water.
And I feel above me the day-blind stars
waiting with their light. For a time
I rest in the grace of the world, and am free.
Wendell Berry”
